Wasiirro,Maayarro iyo Badhasaabo......? Duruufaha dadka iyo dalka haysta, doorka xilkaska iyo bakhti-noolayaasha(The dead man walking) Dhallinta waxbaratay iyo is beddelka mustaqbalka dhow. By Adam Nokia

Waxaynu la wada soconaaa duruufaha ummada haysta dhinac kasta,xukuumadii loo igmaday talada iyo shaqada waxaa isugu hadhay dad isku nooc ah (iskaba le'eg)

mayor ilaa wasiir,waa dad waxyaabo badan ku fiican,laakiin shaqada ay hayaan uma laha aqoon iyo khibrad taasi waxay keenaysaa inay la daalaa-dhacaan oo kala baxaaan nadaamkii dawladnimo,qofku haddii aanu shaqada aqoon u lahayn waa inuu raadsato lataliyeaqoon iyo khibrad u leh ama labada midkood(aqoon/waayo-aragnimo)

hadayse noqoto keligii xariif aan waxna aqoon cidna wax u ogaynwaxaa la dhahaa jaahil-murakab,wuxuu doono ayuu samayn karaa,dadaalka yar-yarka xukuumadu ma yara,laakiin waa hargo-madhan sidayaal ,Waxaan arkayey Guddoomiye ramaax oo caws beeraya ,Cagafna wata ,waa dadaal fiican dadka noocaas ah ee hal abuurka leh(creativity) aad baan ugu baahan nahaywaa Bile Rafle oo yar,laakiin su'aashameesha taal waxay tahay ciidda burco iyo dooniwaal mala qodi karaa xiliga dabaysha ?mase jirtaa si kaleseoo beeri karaa cawska iyadoo aan carrada la qodin? dalka ruushka ayaa cagaf geliyey dhul balaadhan oo uu lee yahay oo semi-desert ah si uu cunto uga soo saaro,nasiib darro,ciidii hawada ayeygashay,dugsiyada ayaa lagu bartaa,waxay noqotay inuu caws dib loogu abuuro (harageedii ku celiya),dalka china ayaa isna shimbirihii laayey si aanay midhaha uga cunin,wuxuu dhaawacay miisaanka Rabbi u sameeyey nolosha ( Ecological chain balance)waxaa kusoo baxay cayayaan kun jeer ka khasaare badan shimiraha,waxay noqotay shimbirihii doona,Tusaalahan waxaan uga jeednaa aqoontaiyokhibraddu waa lagama maar-maan,ama talada cid takha-khus u leh,RAMAAX waxaa la gudboon inuu marshuucii beer iyo kuwo la mida kiciyo si gobolku isugu fillaado,waxaa kaloo la gudboon inta uu shaqada ummadda hayo inuu caddaalad iyo anshaxwanaagsan ku dhaqmo mustaqbalkiisa iyo habadiisa ayey u wanaagsan tahay,guulwadanimadu haday kaa badato waxaa dhacaysa inaad xagwalba seegto,waxaa kalo la gudboon inuu xoolaha ummadaa baqtiyeysa iska ilaaliyo si toos ah iyo si dadbanba,weli malaa waa ladan yahaye,haddii wax kugu soo duuleen dib ugu celi jeebka dadka,hadayse kaa noqoto fooqna ka dhiso, gaadhi 70.kun ah ka iibso, waad eedaysaa if iyo aakhiroba. Doorka xilkas-ka

Xilkasnimadu waa dareen masuuliyeed oo qofka ku abuuran,masuuliyaduna qof kasta oo muslim ah way saaran tahay haddii caqligiisu ku filan yahay,aakhirona waa la weydiin wixii uun ka gaabiyo ,xilliyadii gumaystayaashu qabsadeen dunida saddexaad Soomaalida way u taagwayeen inay gumaystaan ama dullaystaan,sababo dhawr ah dartood,waxaa khasab ku noqotay inay la heshiiyaan maamulkoodana aanay faraha la gelin,waxaa ka dhaxaysay wada shaqayn iyaga iyo inta xilkaska ah ee bulshadu ixtiraamto (culimada,cuqaasha,iyo waxgaradka) waa inta doorkoodu maqan yahay maanta dalka waxa ka socda iyo meel uu ku socdo midna wax lagama weydiiyo iyaguna ma daneeyaan,masaakiinta saxrriirka la jiifta ma eegaan,waxayse garan doonaan marka dulmigu iyaga soo gaadho.

Bakhti-noolyaal.

Waxaynu in badan maqalaa qofkaasi nolasha ayuu ka dhacay (drop-out) waa qof aan naftiisa iyo cid kale toona danaynayn,waxaa kaloo kaloo jira qof fashilmay oo hadana bulshada hortaagan weli,qolyaha reer galbeedku waxay dhahaan "dead person walking"

waa qof dhintay oo soconaya,in badan waxaynu aragnaa qof labada gelin midba af ku hadalaya,qof aflagaado u miisaya madaxweynaha ama masuul sare oo kale hadana la arkayo isagoo dhinac fadhiya ama la socda,isagoo aan welibeenin hadalkiisii, kuwaas maxaa la odhan karaa? waa wax dhintay,waxaa la mida xildhibaano masuuliyad haya oo laaluush ku qaadanaya codkooda kuwaasina dhinte,xoolaha waa la helaa waana la waayaa,laakiin sharafta lama helo manasoo noqoto waa hal mar intaad nooshahay (one time use).

Dhallinta waxbaratay iyo isbdelka

Dadka iyo khayraadka dabiiciga ahi waa labada raasamaal ee dalku lee yahay (human-resourses & natural resourses) labadaasi haday helaan dawlad fiican oo nadiifa caddaaladda iyo sharciga ku dhaqmaysa,waxaa la gaadhi lahaa muddo yar isku filaansho qof waliba dhergo,waase suuroobi weyday,ilaa 1960 isma doorin gaalkaan diray iyo daarta kii galay,waa dameer iyo labadiisii daan.

dhallinyarada maxaa la gudboon ? waxaa la gudboon inay raadiyaan sidii loo heli lahaa system ka madhan musuqmaasuq,fadhiidh iyo dulmi,iskana ilaaliyaan ilmada yaxaaska iyo reer hebel,waa inay raadiyaan Dammaanad.

Gaarriye waxaa laga hayaa (AHN) maxaa ii damaanada ? xukuumada waqigu ka dhamaanayo,waxaa ku xiga karta,mid la mida uun,ama ka liidatahaddaan laga hortegin ,haddaan u fiirsanotan soo socotana wax ay kaga bedelan tahay weli lama hayo,ballan qaad afka ah waxba ma sheego,car dammaanad hakeenaan hadday caqli leeyihiin,waa hal xidhaale,ninkii furi kara waa in la doorto. khamaar dambe waa inaan la gelin.

TAWFIIQDA ALLAAH HA INNA WAAFAJIYO